Τελετή Επίδοσης Τιμητικού Τόμου στον Καθηγητή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλκιβιάδη Ι. Κωστάκη

Την έναρξη της εκδήλωσης κήρυξε ο Αναπληρωτής Πρύτανης Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής Καθηγ. Γεώργιος Ζωγράφος παρουσία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Μεσσηνίας Κ.κ. Χρυσόστομου και του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Κ.κ. Νικόλαου, επίσημων προσκεκλημένων, εκπροσώπων του πολιτικού, θρησκευτικού και του ιατρικού κόσμου.

Καταξιωμένος επιστήμων, ο Αλκιβιάδης Κωστάκης αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ιατρική επιστήμη καθώς και την συστηματική έρευνα ιατρικών θεμάτων και την αναζήτηση νέων στοιχείων σε φαρμακευτικές αγωγές. Καρπός των εντατικών μελετών και της μακρόχρονης πείρας ήταν η ανακάλυψη ενός φαρμάκου που θεωρείται ως το κύριο ανοσοκατασταλτικό στις μεταμοσχεύσεις νεφρών, ήπατος, παγκρέατος, καρδιάς, πνευμόνων και μυελού των οστών. Σήμερα, αυτό το φάρμακο χρησιμοποιείται διεθνώς αποτελώντας νέα μέθοδο θεραπείας.

Ο Καθηγητής Κωστάκης γεννήθηκε στη Μεθώνη το 1942 στα δύσκολα χρόνια της κατοχής. Όπως τα περισσότερα παιδιά της εποχής του, πέρασε παιδικά χρόνια με πολλές στερήσεις. Εκείνο όμως που φρόντισε ο δάσκαλος πατέρας του να μην του λείψει ήταν να λάβει σωστή παιδεία. Αλλά και ο ίδιος υπήρξε θετικός δέκτης. Από τα τρυφερά του χρόνια, έδειξε έντονη έφεση στα γράμματα και οι βαθμοί του στο σχολείο πάντα άγγιζαν το άριστα. Με το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών στην Πύλο εισήλθε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1960, όπου αποφοίτησε το 1966 με βαθμό "Λίαν Καλώς". Φιλομαθής, διεύρυνε τη μόρφωσή του μελετώντας φιλοσοφία και λογοτεχνία η οποία ήταν και το μεγάλο του πάθος.

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο Ελληνικό Ναυτικό ως Επίκουρος Σημαιοφόρος και από το 1967 μέχρι το 1969 έκανε την ειδικότητά του στη Γενική Χειρουργική στα Ναυτικά Νοσοκομεία Σαλαμίνας, Αθηνών και Κρήτης.

Η εμπειρία του Καθηγητή Αλκιβιάδη Κωστάκη είναι αξιοσημείωτη. Πραγματοποίησε πάνω από 500 διαλέξεις σε εθνικό επίπεδο και άλλες 160 σε διεθνείς συναντήσεις και σεμινάρια ενώ συμμετείχε σε ισάριθμα εθνικά και παγκόσμια συνέδρια, πέραν των πολυπληθών δημοσιευμάτων και άρθρων σε εθνικά και διεθνή ιατρικά περιοδικά.

Στο πλευρό του άξια συνοδοιπόρος η σύζυγός του Στέλλα, τέως διευθύντρια του Αναισθησιολογικού Τμήματος στο Ασκληπιείο Βούλας, όπως και τα δύο του παιδιά: η Μαρία, ιατρός δερματολόγος και ο Γιάννης πολιτικός μηχανικός. Βεβαίως, το να σταθείς δίπλα σε μια δυναμική προσωπικότητα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αποτελεί έργο ζωής που απαιτεί υπομονή, γνώση και προ παντός αγάπη. Και η πορεία ενός ευσυνείδητου ιατρού που δίνει καθημερινή μάχη για να νικήσει το στοίχημα που έδωσε για να σώσει ζωές είναι από τους πλέον δύσκολους και ιερούς στόχους.

Έχει συγγράψει τρία σημαντικά ιατρικά συγγράμματα που έτυχαν διεθνούς απήχησης:
1) Μεταμοσχεύσεις Οργάνων (1983)
2) Μεταμοσχεύσεις Ιστών και Οργάνων (2004)
3) Σύγχρονη Χειρουργική (2004)

Η επαγγελματική του εξέλιξη υπήρξε λαμπρή, γεγονός που επέσπευσε τη διεθνή του αναγνώριση. Οι έπαινοι που απέσπασε ήταν ενθουσιώδεις και τα βραβεία που δικαίως αποκόμισε, πολλά. Ήταν η ελάχιστη ηθική αμοιβή για την μεγίστη προσφορά του στην ανθρωπότητα.

Μια σύντομη περιγραφή της ενδιαφέρουσας σταδιοδρομίας του έρχεται να επιβεβαιώσει όσα αναφέρουμε για τον καθηγητή:
1967-1969: Αρχίζει την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής στα Ναυτικά Νοσοκομεία Σαλαμίνας, Αθηνών και Κρήτης.
1969-1970: Άμισθος ιατρός στην Α’ Χειρουργική Κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου.
1970: Διορίζεται εσωτερικός βοηθός στη Β’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών.
1973: Ολοκλήρωση της ειδικότητας Γενικής Χειρουργικής στο Λαϊκό Νοσοκομείο.
1973: Ορκίζεται ως πανεπιστημιακός βοηθός.
1974: Αναγορεύεται διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό «Άριστα».
1975-1977: Διετή υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών για εξειδίκευση στις Μεταμοσχεύσεις Οργάνων και τη Χειρουργική του Ήπατος στο Addenbrook’s Hospital του Πανεπιστημίου Cambridge.
1978: Προσλαμβάνεται ως Ειδικός Σύμβουλος της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού της Β’ Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής.
1982: Research Fellow στο Addenbrook’s Hospital του Πανεπιστημίου Cambridge στην κλινική-πειραματική μεταμόσχευση παγκρέατος, ήπατος και νεφρών με υποτροφία του ΝΑΤΟ.
Το ίδιο έτος ονομάζεται Λέκτορας στη Β’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Λαϊκό Νοσοκομείο.
1983: Διορίζεται άμισθος Σύμβουλος για την προμεταμοσχευτική εκτίμηση για πτωματική μεταμόσχευση νεφροπαθών ασθενών.
1986: Διευθυντής της Μονάδος Μεταμοσχεύσεων του Λαϊκού Νοσοκομείου.
1987: Ανακηρύχθηκε παμψηφεί Υφηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια Επίκουρος Καθηγητής.
1990: Ειδικεύεται στην Αγγειοχειρουργική.
Μαζί με τον καθηγητή ακαδημαϊκό κ. Γ. Σκαλκέα πραγματοποιούν στην Ελλάδα την πρώτη ταυτόχρονη μεταμόσχευση παγκρέατος και νεφρού.
1995: Αναπληρωτής Καθηγητής Χειρουργικής.
1998: Καθηγητής Χειρουργικής κα Μεταμοσχεύσεων Οργάνων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
2000: Διευθυντής της Β’ Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
2001-2003: Διευθυντής του Χειρουργικού Τομέα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
2006: Αρχίζει τις πρώτες μεταμοσχεύσεις ήπατος στο Λαϊκό Νοσοκομείο.
2004-2010 και 2013 έως και σήμερα: Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και ερευνητής στο Κέντρο Πειραματικής Χειρουργικής του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.

Διετέλεσε επίσης μέλος Διοικητικού Συμβουλίου πολλών οργανισμών όπως του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, του Λαϊκού Νοσοκομείου, του ΔΟΑΤΑΠ κ.α. καθώς και Πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, της Ελληνικής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων, του Ελληνικού Κολλεγίου Χειρουργών και της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας.

Η παραμονή του στο Cambridge στην Αγγλία υπήρξε ιδιαίτερα καρποφόρα. Εκεί ασχολήθηκε εντατικά με την μεταμόσχευση νεφρών, ήπατος, καρδιάς και παγκρέατος. Εστίασε το ενδιαφέρον του στην εφαρμογή ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων με αποτέλεσμα να αποδείξει την ανοσοκατασταλτική δράση ενός νέου μεταβολίτη, της κυκλοσπορίνης Α. (αφού πρώτα κατάφερε να την διαλύσει σε ελαιόλαδο φερμένο από τη Μεσσηνία) με την πραγματοποίηση μεταμόσχευσης καρδιάς σε επίμυες. Αυτή η ανακάλυψη ήταν πραγματική επανάσταση στον τομέα της μεταμόσχευσης οργάνων και από τις σημαντικότερες της Ιατρικής του 20ου αιώνα.

Η ανακάλυψη των ανοσοκατασταλτικών ιδιοτήτων της κυκλοσπορίνης Α χρησιμοποιείται σήμερα στα περισσότερα μεταμοσχευτικά κέντρα στον κόσμο ως το κύριο φάρμακο στις μεταμοσχεύσεις νεφρών, ήπατος, παγκρέατος, καρδιά, πνευμόνων και μυελού των οστών. Το θαύμα της εφαρμογής των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων με το μεταβολίτη της κυκλοσπορίνης Α είναι εξ ίσου σημαντικό όσο υπήρξε το Test Pap του διακεκριμένου Νικολάου Παπανικολάου. Η προσφορά του καθηγητή Κωστάκη είναι υπέρτατο δώρο αγάπης προς την ανθρωπότητα. Χάρη στο σπουδαίο επίτευγμά του το 1979 άνοιξε ο δρόμος για τις μεταμοσχεύσεις, οι οποίες πέρασαν από την πειραματική στην κλινική πράξη.

Η έρευνα είναι πάθος και με γνώμονα την απαλλαγή των πασχόντων από τις βαριές ασθένειες που τους μαστίζουν και την ίαση, αναζητεί απαντήσεις στα πλέον πιεστικά και δυσεπίλυτα θεραπευτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία και συνεχίζει αδιάλειπτα, ακάματα, την ερευνητική του προσπάθεια για την ανακάλυψη καινοτόμων φαρμάκων.

Οφείλουμε ευγνωμοσύνη σ’ αυτόν τον εξαιρετικό επιστήμονα τόσο για την σπουδαιότητα της ανακάλυψης όσο για την μεγίστη προσφορά του στην ανθρωπότητα. Το Μανιατάκειον ’Ίδρυμα αισθάνεται υπερήφανο που ο Καθηγητής Αλκιβιάδης Κωστάκης αποτελεί διακεκριμένο μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του. Σ’ αυτόν τον «αληθινό ιατρό» αφιερώνουμε την ρήση του Πλάτωνα:
«Αληθινός γιατρός είναι ο άρχων των σωμάτων, και όχι ο εκμεταλλευτής τους».